Na- Hoku

I ke-ia wana'ao ua hele wawae au i kahakai ma'amau, a 'ike 'a'ole hiki e 'ike i Hoku Le'a i ke-ia mahina no ka mea malolo o Hoku Le'a i ka 'ilikai, malalo i ka lewa hikina 'a-kau. Pa'akiki o ke 'ike o Na Hoku i na- kakahiaka nui ma'anei i ke-ia mahina o Ikuwa. (O Mahoe Hope o kela mahina aku nei, a me o Welehu o ke-ia mahina a'e) Ina- 'a-kau nui o Hoku Le'a i ka lewa ma'anei, pono nui loa 'a-kau ia i ka- Hawai'i lewa i ke-ia mahina! A, nui malolo i ka lewa na- hoku Hoku Pa'a, a me Na- Hiku. Ku- ka'apuni ko-'ai hema o na- hoku i ka lewa i Hoku Pa'a i ka makahiki.

Lapa Uila

I ke-ia kakahiaka, ua nui ka lapa uila, a ua. Ma'amao 'ole ke-la ma'anei. Nani na- malu nui. Ekahi ma'amao 'ole la- ke-ia. I ke auinala ua kalaiwa au i ka makeke a 'ike i na- Anela Polu- lele lalo maluna o ke kai, a lele ana awiwi nui! A ha'ule ka Makeke Ala Nui Paia no na- hiku haneli kana hiku kuma hiku kala ke-ia la-. Pela paha ka ho'o pau o ka Paikaloa'a?

Hiamoe Ka Popoki

Ke 'Awapuhi Melemele

Ua mohala- o ka 'awapuhi melemele! Nani nui ka- mapuana ia. I ke-ia la, hele na mea ku-kulu, hele a pani i ka puka waho lumi kuke me ekahi i hana pono. Hele a la kulikuli ke-ia la! 'A'ole makemake au i ke ku-kulu ma'anei. 'A'ole makemake i na- malihini hele wawae i loko o ka hale, a ke kulikuli a ka lepo. 'A'ole mahalahi o ka hana o ka lumi kuke 'oiai ke-ia hana. Mahope o ka pani o ka puka lumi kuke, hele a ku-kulu la-kou i ekahi ikena i ka pa- hope a, mahope o ke-la, hele a pani i ka puka aniani i ka lumi ho'opau pilikia mua.

Manaolana au 'a'ole pani ka lumi ho'opau pilikia mua la-kou, nui na mea ho'ohale papa'a i na- ke'ena ma laila, a 'a'ole makemake au e ho'one'e la-kou--pa'akiki nui ke-la! A, 'a'ole pono ia; hana pono o ke-la lumi. Aka-, ina- ku-kulu la-kou i ekahi lumi ho'opau pilikia hou, makemake au e ekahi kapu ma ka 'ao'ao o ka puka aniani no 'ike au i ka moana i ka puka aniani 'oiai 'au'au au i ke kapu. Ho'i, makemake au e heluhelu i ke kapu, a loa'a ka ha'ina i na pa-'ani kohokoho 'o-lelo ma laila.

Ma'anei Noho Au

Ma'anei noho au
me ka pu'uwai haki
ua ku-ai mai au no ke ki'o
aka- ua palali wale

Pa'ani Popeku

Ua na-na- o Kale a me au i kekahi mau pa'ani popeku me ke ki-wi- ke-ia Po-'aono. Aka- 'a'ole i ke ki-wi- ka- maua kulanui kimi. Ma ka lolo uila ua ike ua lanakila ka- Kale kimi, aka-, ua eo na- kaka-. Ua hiki 'ole lohe i na- pa'ani i ka lolo uila. Pono uku no ka lohe i na- pa'ani i ke-ia manawa, aka- i na- makahiki aku nei ua manuahi o ka lohe i na- pa'ani.

"Waiomina"

Kaulana Ikua me Ka'aua, la-
Na'eu ki-puka 'ili
Na a-waiwai 'o Eulopa, la-
Waimea e ka 'eu
Ka ua Ki-pu'upu'u
Kahua Waiomina

'Olua na- moho puna ke ao, la-
Na'eu ki-puka 'ili
'A'ohe kupu'eu nana- e a'e, la-
Waimea e ka 'eu
Ka ua Ki-pu'upu'u
Me ke anu a'o Kaleponi

Ke 'Alala- Le'a

I ke-ia kakahiaka, i ka hope o ka'u hele wawae ana, ua lohe au i nui na- 'alala- o le'a halulu wahine mai ekahi puka aniani ha-mama. Nui kona le'ale'a! Ho'omana'o mai ia iau o ekahi manawa ua 'alala- au i ka manawa iki o ka le'a hana ai. Halulu nui o ka'u 'alala-! Ua ke kau wela, no ka mea ua hamama ka puka aniani, a, mahope o ka'u 'alala-, ua lohe au i nui ka pa'ipa'ilima o na- hoanoho.

Aloha

Aloha ia Ko'u Hoaloha o Ana!

Ua 'olu'olu o ke kama'ilio 'ana me oe i ke kelepono i ka po- nei. Manaolana au e makemake 'oe i ka'u kakau ana a me na- ki'i ma-anei. Manaolana hou au i ho'okumu 'oe i ekahi blog! Ma'alahi o ka ho'okumu o ekahi blog, a me nui e ha'i 'oe. Makemake au e lehulehu i kau kakau a ike i kau mea ki'i.

(Aloha to my friend Ann! The conversation on the phone was pleasant last night. I hope you like my writings and the pictures here. I also hope you create a blog. Its easy to create a blog, and you have a lot to say. I want to read your writings and see your drawing)



I ke-ia kakahiaka, ua 'ike i ke ohu ua puhi malalo o na- kukui alanui. Ua anuanu o ka makani a me ke ohu. Ua ka puka ana o ka la- ma ka hola eono hapalua no laila, ua noho au i kahakai i ka po'ele'ele a me ho'olohe i ka po'i ana o na- nalu. Ua nani ia. Ua ekahi kalaka maka'i kalaiwa ma kahakai, imi no mea hiamoe kanaka i kahakai. Ku- 'ole i ke ka-na-wai o ka hiamoe i ka po- i kahakai i ke-ia kulanakauhale. I nehinei ua ka ho'ohoe no wai ma'ema'e apuni o ka uapo. I ka ho'ohoe ana, lehulehu na- mea he'e nalu ho'ohoe ka- la-kou papa he'e nalu, le'ale'a ia. Kako'o o ka ho'hoe na- ka Hui Holo lio Nalu.

Kekahi mau 'o-lelo hou
aloalo, hibiscus
'ino, storm
palu, lick
hanu, sniff
hou, sweat
luana, enjoy
kaukini, thousand

Kekahi Mau Ki'i O Hawai'i

Kekahi Makani Pa-hili

I ke-ia manawa, hele aku i ke kapakai o Texas kekahi makani pa-hili. Nui ka Makani Pa-hili, a me weliweli, me ka 'a-wiwi makani o haneli mile i ka hola. Ua ku'i ia i Kuba a me ho'omake loa nui na- poe ma laila. Pela paha nui po-pilikia nui no na- kulanakauhale o ke kapakai o Texas. Pela paha ua a me wai ha-lana i na- kulanakauhale a me na- maha'ai o ka uka. Ua pule no- ua o ke kahuna nui o Ho'oko'iko'i O Ke Ohana, ua makemake o ia ka pilikia o no ka Hui O Ka Aupuni A Ka Lehulehu, aka-, makemake o Ke Akua o ka luku ana o Ka Hema.

O Ke Kau Po-Hili

Koke hele a ho'opau o ke kau po-hili. 'A'ole ekahi kau maika'i ke-ia kau no ko- ke-ia kulanakauhale kimi, na- Pa-le- (Na- kahuna makuaka-ne). I ke-ia manawa, umikanawalu pa'ani ma waho o ka wahi mua la-kou, o ka hewa nui wahi. "E kali i ke-ia makahiki a'e!" 'A'ole i hele aku o Kale a me au e ekahi pa'ina i ke-ia kau. 'A'ole minamina ma-ua i kekahi mau!

Ua mohala- na- pua Kahili ma ke awaawapuhi Kahili! Nani nui na- pua a me 'a'ala onaona.

Aia i Hea?

Aia i hea na- keiki ka-ne a me keiki wahine i ua hiamoe ma na pali palaunu?

Ua 'au au ma ke kai ke-ia wana'ao. Ua ho'olilo anuanu o ke kai. No'ono'o ua ho'opau o kae kau wela. Kaumaha. Ma ke kai, ua 'ike au i ekahi kalapuna ua lele maluna o ke kai, ua imi o ia no kono 'aina kakahiaka, a ua 'ike o ia i ekahi i'a i ke kai, ua lu'u o ia maloko o ke kai a loa'a ka i'a. A, ua ho'olana elua wa'apa mai kakahia elua ka-ne. Hele a lawai'a la-ua.

I kahakai pakeke, ua 'ike au i elua poe kohana, ekahi keiki ka-ne a ekahi keiki wahine. Pelapaha ua ho'oipoipo la-ua i kahakai. I ekahi manawa, ua 'ike au e ekahi ka-ne a me ekahi wahine ua hana 'ai i ka one. Makemake na- poe e ho'oipoipo i kahakai.

I nehinei ua hele o Kale a me au i ka male o elua wahine. Ua ekahi wahine haole a me ekahi wahine pa-'ele. Nui na- poe ma laila! Ua hai i hoalohaloha nui ma laila. Ua lawe mai ekahi mea kanu ki o-'mao'ma-o Hawai'i me ka leka pokole i ua ha'i "No ko- o'lua ma-la o maluhia." Ua ho'okomo ekahi mea i kono 'ia na- a-hina Jnco me na pakeke nui loa a me lalo nui, a me ke ki'i o ekahi ula ahi ana iwi po'o. Anuanu kono a-hina, makemake au i na- a-hina Jnco, aka- 'a'ole ho'okomo la-ua au i ekahi male! Mahope, ua ho'i ma-ua i ka hale a ua nana i ka pa'ani popeku o ko- Kale kulanui, ua eo la-kou.

Ka Loa'a 'Eke Ka-La-

I ke-ia kakahiaka ua hele wawae au i ka uapo a ma'amau a, i ka alanui Niupoko (Awa hou) ua loa'a ekahi 'eke ka-la- ko ekahi wahine. Nui na- ka-leka ka-ki maloko, a me kona laikini kalaiwa ka'a. Ua hoi au i home me ia, a ua loa'a kona lehu kelepona i ka puke kelepona a ua kelepona ia ia, a ua ha'i au ia ia i ua loa'a kona 'eke kala. Ua hau'oli nui o ia, a ua hele i ko maua hale. Ua hamohamo au i na- popoki i ka manawa ho-'ea o ia me ka ai pineki a huki na- nahelehele mai ka ma-la i mua o ko maua hale me na mea kanu Hawai'i (Ki oma'oma'o a me 'ula'ula a me kekahi mau palai). Ua opio a me nani nui o ia, a ua ha'awi i au iwakalua kala! No ka mea, hau'oli au pu.

I ke-ia manawa hiamoe o Kale maluna o ka hiki'e'e. I ka po nei ua hele maua i kona leuiona kula ki'eki'e o ka makahiki kanaha kuma lima i ka hale kui o ekahi kahua kolepa. O na- makahiki umikanaiwa kanaono ka mele, aka- 'a'ole maika'i nui ka pana. Ua ho'ole'ale'a o ka 'ike ana o ka-ne a me wahine kahiko elemakule ua hulahula i na hulahula like me Ka Wili. 'Ono na mea 'ai. Hoalohaloha na- poe. Ua lanakila o Kale i ekahi makana, ekahi palapala makana no kanakolu kala no kekahi mau hale 'aina maika'i loa i ke-ia kulanakauhale. Hau'oli o Kale!

Na Mo-'i- o Hawai'i

King Kamehameha (1810-19)

King Kamehameha 2, King Liholiho (1819-24)

King Kamehameha 3, King Kauikeaouli (1824-54)

King Kamehameha 4, King Alexander Liholiho(1855-63)

King Kamehameha 5, King Lot (1863-1872)

King Lunalilo (1873-74)

King David Kalakaua (1874-91)


Queen Liliuokalani (1891-93)

Ekahi Lono Pupuka!

He ekahi lono pupuka nui no ke ohana o ka moho Pani Pelekikena o ke 'Aha Lepupalika o Kala Palina. Ekahi lono wale no, aka- i ka pu-naewele puni honua, ha'i kekahi mau poe e ka'ana ka ma'i ino like o ka makuakane a me ekahi keiki wahine. Pupuka nui ho'i no! Opala ke'oke'o ke-ia mau poe a me ke-ia ohana. 'A'ole maopopo o Kala i ke akeakamai, maopopo o ia ua hana ka honua ma Akua. Makemake o ia ka a'o ana o ke kumu honua i na- kula. Ki-amo nui o ia.

"Eli i na- Mole!

Ua hana i ka mala ke-ia kakahiaka, ua 'eli i na- mole o kekahi mau nahelehele. Ua pa'akiki! Ua hohonu na- mole a me wela ka la-. Ua hana au i ekahi kopala- a me mikilima 'ili holoholona no ka mea nui na kuku- i ke-la nahelehele.

I ke-ia wana'ao ua hele wawae au maluna o ka uapo. Ua kekahi mau mea lawa'i ma laila. Ua nana au i na- kukui o ke kulanakauhale a me na- wa'apa ma ke kai, a ke hele mai ana a me ka ho-'ea o na- ko- mea he'e nalu ka'a ma ka wahi kukulu ka'a ma kakahai, a ko- la-kou ho'ohoe i na- nalu i ka- wana'ao poahi. Ua akaaka ka lewa i ke-ia wana'ao, ua kekahi mau ao, ua hiki i 'ike i na- hoku, aka- 'a'ole ua 'ike au i Hoku Le'a a me Na Hiku. Ua 'ike i Hoku Le'a i ka po- nei, i ka lewa komohana i ka 'ao'ao o Hawai'i! A, ua hele o Kale a me au i ke pa'ani la- hanau makahiki kana walu no ka- maua hoaloha o La-'ili ma ka apana o ke-ia kaona inoa Kulanakauhale Kulanui.

Ka Pa-ani No La-'ili

O ka Lanui Limahana Ke-ia La-! Hau'oli Ka Lanui limahana ia 'oe!

Ua ala au me ekahi 'eha ka po'o a ka kanalima kumakaha minuke i hala ka hola ekolu i ke'i kakahiaka, aka- ua ha'alele ia 'oiai ko'u hele wawae i na- pu'u o ke kaona ke-ia kakahiaka, i ka po'ele'ele mamua o ka puka ana o ka La-. I ke-ia manawa, ku'i o ka makani pa-hili i ke kapakai o Luikiana me ka makani me ka 'awiwi o haneli iwakalua kumalima mile no ka hola!



I ke-ia auinala hele o Kale a me au i ekahi pa-ani no ka- maua hoaloha o La-'ili. Kona la- hanau kanawalu ia! Ua hana o ia me Kale i ekahi kehena loio nui na- makahiki mamua aku nei. Ka wahine le'ale'a a me hoalohaloha o La-'ili. I ekahi manawa, 'oiai hana o ia no ekahi loio, ua makemake ka mea ku-ai mai o ka loio o ka ho'i o kono wa'apa mai ke aupuni o Mekiko. Ua hopu ia ka wa'apa o ka aupuni o Mekiko. Ua haku o La'ili ekahi palapala kanawai mo-akaaka ho'oku'u no ka wa'apa a ua ho'opili ia ia kekahi mau po'oleka 'o-ma'oma'o, a ua ha'awi ia i na- luna nui o na- maka'i Mekiko. Ua makemake ka luna nui ia La-'ila no kona moakaka nui a kona hoalohaloha, a ua ho'oku'u o ia i ka wa'apa! I ke-ia manwa, ua ho'ole ke ka'ahele i Mekiko no La-'ili!